اين كتاب پانزدهمين مجلد از سري كتاب‌هاي تاريخ شفاهي است كه در ادامه «طرح تدوين تاريخ انقلاب اسلامي‌»، در مركز اسناد انقلاب تهيه شده و در سال 1386 منتشر شده است.

اين اثر تحليلي درباره راهپيمايي روز هفده شهريور است كه يك فصل آن در فضاي تاريخ شفاهي قلم خورده است.

به گزارش ايرنا، در پشت جلد كتاب از قيام هفدهم شهريور به عنوان يكي از مهم ترين حوادث منجر به پيروزي انقلاب ياد شده است. كتاب در دو بخش طبقه بندي شده، بخش اول نهضت امام خميني (ره) نام دارد كه خود به دو فصل تقسيم شده است: پيش زمينه هاي قيام هفدهم شهريور و سال سرنوشت ساز.

در اين بخش رخدادهاي مهم از سال 1342 تا روز تظاهرات شانزدهم شهريور به عنوان زمينه ساز تظاهرات و به قولي قيام هفدهم شهريور مطرح و بررسي مي‌ شوند. حوادثي همچون پانزدهم خرداد سال 1342، حادثه نوزدهم ديماه 1356 قم، كشتار بيست و نهم بهمن همان سال در تبريز و به آتش كشيدن سينما ركس آبادان در فصل اول اين بخش بررسي مي‌ شوند.

فصل اول بخش جايي است كه كتاب نام خود را از آن الهام گرفته است. اين فصل با عنوان جمعه سياه، انقلاب و مردم، حوادث روز هفدهم شهريور را از زبان شاهدان عيني بيان مي‌ كند.

بخش دوم در پنج فصل تدوين شده است ، ابتدا بازتاب‌هاي قيام هفدهم شهريور در مطبوعات و رسانه هاي داخلي و خارجي پيش روي خواننده قرار گرفته اند و در ادامه واكنش‌هاي رژيم پهلوي و شاه به حادثه هفدهم شهريور بررسي شده اند.

ارجاعات فصل سوم به كتاب‌هايي همچون تصميم شوم، جمعه سياه، منتشر شده توسط مركز اسناد؛ من و خاندان پهلوي، نوشته احمدعلي مسعود انصاري و پاسخ به تاريخ به قلم محمدرضا پهلوي بوده اند و كم كم تاريخ نگاري شفاهي جاي خود را به تحليل تاريخ مي‌ دهد.

فصل چهارم به بررسي واكنش علما در مقابل حوادث هفدهم شهريور پرداخته است و در ابتدا به سراغ اطلاعيه منتشره از سوي امام خميني(ره) در روز هجدهم شهريور مي‌ رود. كتاب‌هاي روزشمار انقلاب اسلامي‌ و اسناد انقلاب اسلامي‌، منبع استخراج بيانيه ها و اطلاعيه هاي مورد استفاده نويسنده در اين بخش هستند. فصل پنجم به تحليل موضع گيري احزاب مخالف رژيم در داخل و خارج كشور پس از حادثه هفدهم شهريور مي‌ پردازد.

رئیس­علی فرزند رییس محمد در سال 1261 ش در دهستانی از توابع بوشهر به دنیا آمد. رئیس­علی بعد از این كه قوای اشغالگر انگلیس بوشهر را به تصرف خود درآوردند، با شجاعتی وصف ‏ناپذیر به مقابله با تجاوزگران پرداخت و شكست‏های سنگینی بر آنان وارد كرد.
با کودتای ضد انقلابی لیاخوف روسی علیه مشروطه‌خواهان در ۱۳۲۶ ه.ق و بمباران مجلس شورای ملی و استقرار دیکتاتوری محمدعلی شاه قاجار، رئیس-علی به همراه سیدمرتضی علم‌الهدی اهرمی به مبارزه علیه استبداد صغیر پرداخت. در سال ۱۳۲۷ ه.ق به کمک تفنگچی های تنگستانی، بوشهر را از عناصر مستبد وابسته به دربار محمدعلی شاه پاک کرد و اداره گمرک و انتظامات و دیگر ادارات را تسخیر کرد. این کار دلیران تنگستان بر انگلیسیها که اداره گمرک را در اجاره داشتند گران آمد و آنان برای تضعیف مشروطه‌خواهان و استمرار سلطه بر حیات اقتصادی و سیاسی جنوب ایران به جنگ با دلیران تنگستانی پرداختند و در این راه از دیگر خوانین جنوب ایران یاری جستند. جنگ میان رئیس­علی و دلیران تنگستان از یک سو و انگلیسیها و خوانین متحد آنان از سوی دیگر به طور پیاپی و پراکنده تا شوال ۱۳۳۳ه.ق ادامه یافت و انگلیسیها نتوانستند بر رئیس­علی و یارانش برتری یابند. او سرانجام در حین مبارزه با دشمنان اسلام و ایران در دوازدهم شهریور 1294 ش(23 شوال 1333) در 33 سالگی، از پشت مورد هدف گلوله فرد خائنی قرار گرفت و به شهادت رسید.